Αποτέφρωση είναι η διαδικασία καύση της σορού των νεκρών. Στην Ελλάδα το θέμα τέθηκε για πρώτη φορά το 1987, όταν ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Μιλτιάδης Έβερτ απέστειλε σχετική επιστολή στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μετά από σχεδόν 20 χρόνια, το 2006, επιτράπηκε και στην Ελλάδα με την ψήφιση σχετικού νόμου (3448/2006, άρθρο 35) η αποτέφρωση σε όσους το επιτρέπουν οι θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Εντούτοις δεν έχει προχωρήσει η υλοποίηση αυτής της νομικής πρόβλεψης καθώς παραμένει σε εκκρεμότητα το ζήτημα της χωροθέτησης.
Ποια όμως η διαδικασία που απαιτείται για την καύση του νεκρού;
Οι αποτεφρώσεις νεκρών λαμβάνουν χώρα σε ένα κρεματόριο που στεγάζεται μέσα σε ένα ειδικά για τον σκοπό οίκημα. Ένα κρεματόριο είναι μια βιομηχανική κλίβανος που είναι σε θέση να παράγει θερμοκρασίες 870-980 ° C (1,600-1,800 ° F) για να εξασφαλιστεί η αποσύνθεση του πτώματος. Τα σύγχρονα κρεματόρια διαθέτουν συστήματα που παρακολουθούν αυτόματα το εσωτερικό για να διαπιστωθεί πότε η διαδικασία της αποτέφρωσης είναι πλήρης, μετά την οποία ο φούρνος σβήνει αυτόματα. Ο χρόνος που απαιτείται για την αποτέφρωση ποικίλλει από σώμα με σώμα, είναι δε συνήθως 90 λεπτά έως δύο ώρες, με τα μεγαλύτερα σώματα να συνδέονται με μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Η αποτέφρωση πραγματοποιείται για κάθε σώμα ξεχωριστά και σε πολλές χώρες, όπως για παράδειγμα οι Ηνωμένες Πολιτείες, η αποτέφρωση περισσοτέρων σωρών είναι παράνομη.
Μερικά κρεματόρια επιτρέπουν στους συγγενείς να παρακολουθήσουν τη είσοδο του φέρετρου στον κλίβανο. Αυτό γίνεται μερικές φορές για θρησκευτικούς λόγους, όπως στους παραδοσιακούς ινδουιστές.
Το σώμα καίγεται με το φέρετρο και αυτός είναι ο λόγος που τα φέρετρα που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την καύση νεκρών πρέπει να είναι εύφλεκτα και απαλλαγμένα από μεταλλικά μέρη. Συνήθως είναι χωρίς χημικά βερνίκια για να μην παράγουν επικίνδυνα αέρια κατά την καύση.
Αντίθετα με τη δημοφιλή πεποίθηση, τα αποτεφρωμένα λείψανα δεν είναι στάχτη με τη συνήθη έννοια. Μετά το πέρας της αποτέφρωσης, τα θραύσματα οστών και η στάχτη κονιορτοποιούνται από μηχανή. Το βάρος τους είναι περίπου 1,8 kg για ενήλικα γυναίκα και 2,7 kg για ενήλικα άνδρα.
Οι στάχτες τοποθετούνται σε ένα δοχείο, το οποίο μπορεί να είναι από ένα απλό κουτί από χαρτόνι μέχρι ένα διακοσμητικό δοχείο. Το δοχείο που χρησιμοποιούνται από τα περισσότερα κρεματόρια είναι συνήθως ένα αρθρωτό πλαστικό κουτί.
Οι οικείοι, αναλόγως με το πώς σχεδιάζουν να διαχειριστούν την σταχτή, επιλέγουν την τεφροδόχο που θα χρησιμοποιηθεί. Αν επιθυμούν να την διατηρήσουν στο σπίτι τους τότε ενδείκνυται άλλη από την περίπτωση της οικολογικής ταφής ή της ρίψης στην θάλασσα ή σε κάποια λίμνη.
Ποιοι όμως οι λόγοι που επιλέγουν σήμερα την αποτέφρωση;
Α. Απαλλάσσει τις οικογένειες των νεκρών από την υποχρεωτική εκταφή της σορού, τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλεί η θέα των οστών ή η ατελής αποσύνθεσή της σορού.
Β. Αποφεύγονται τα έξοδα κατασκευής – συντήρησης τάφου.
Γ. Αποφεύγεται η επιβάρυνση του περιβάλλοντος των νεκροταφείων τα περισσότερα των οποίων είναι εντός των πόλεων και κορεσμένα.
Στην Ελλάδα πότε τέθηκε το θέμα για πρώτη φορά;
Στην Ελλάδα το θέμα τέθηκε για πρώτη φορά το 1987, όταν ο τότε δήμαρχος Αθηναίων Μιλτιάδης Έβερτ απέστειλε σχετική επιστολή στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μετά από σχεδόν 20 χρόνια, το 2006, επιτράπηκε και στην Ελλάδα με την ψήφιση σχετικού νόμου (3448/2006, άρθρο 35) η αποτέφρωση σε όσους το επιτρέπουν οι θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Εντούτοις δεν έχει προχωρήσει η υλοποίηση αυτής της νομικής πρόβλεψης καθώς παραμένει σε εκκρεμότητα το ζήτημα της χωροθέτησης. Η αποτέφρωση επετράπη στη χώρα μας το 2006, περίπου… έναν αιώνα αργότερα από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες (ενδεικτικά Βρετανία 1884, Γαλλία 1887, Γερμανία 1934, Ισπανία 1945). Ωστόσο, δεν μπορούσε να εφαρμοστεί όσο η πολιτεία δεν εξειδίκευε τους όρους ίδρυσης ενός αποτεφρωτηρίου. Έγινε τελικά το 2010, με μια απόφαση που ρύθμισε τεχνικού χαρακτήρα ζητήματα. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, όμως, ετέθη ως όρος η γειτνίασή τους με νεκροταφείο, κάτι που υπονόμευσε εκ νέου την υπόθεση. Περαιτέρω, η αλλαγή της νομοθεσίας περί περιβαλλοντικής αδειοδότησης το 2011 έκανε εκ νέου απαραίτητη την εξειδίκευση των περιβαλλοντικών περιορισμών. Το 2014, ένας νόμος (Ν. 4277) ήρε τον περιορισμό περί νεκροταφείων, ορίζοντας ότι τα αποτεφρωτήρια μπορούν να χωροθετηθούν σχεδόν παντού, εκτός από περιοχές κατοικίας.
